Gençlik Döneminde İntihar

        İntihar , insanın öz benliğine yönelmiş bir saldırganlık ve yok etme eylemi olup,bireyin yaşamına istemli olarak son vermesidir.  

Kendi canına kıyma,gençlik çağında,trafik kazalarından sonra gelen en önemli ölüm nedenidir. Çocukluk döneminde oldukça seyrek olan öz kıyım girişimleri,gençlik döneminde hızlı bir artış gösterir. Genç nüfusun yaklaşık % 12’Sİ kendi canına kıymaktadır. İntihar, “intihar girişimleri” ve “gerçek intihar” olarak ikiye ayrılır. Gerçek intihar ölümle sonuçlanır. İntihar girişimleri ise bireyin kendisini yok etmek.zarar vermek,zehirlemek amacıyla gerçekleştirdiği intihara yönelik,ölümcül olmayan küm girişimleri kapsar. İntihar girişimleri ölümle bitenlerin en az 10 katıdır.

        Erkekler arasında ölümle sonuçlanan intiharlar kızlara göre üç kat yüksektir. 15-19 yaşları arasında çok yüksek orana varan araba kazalarının bir çoğunda da gizli intihar girişimleri olduğu söylenebilir. Ayrıca gençler arasında intihar girişimlerinin eskiye oranla daha hızlı bir artış göstermektedir ve intihar yaşı gittikçe düşmektedir.

        En çok başvurulan cana kıyma yöntemi uyku ilaçları,yatıştırıcılar ve başka çeşitli ilaçlar içmedir. Kendini asma,yüksekten atlama,ateşli silahlar daha seyrek ve daha ciddi öz kıyım girişimlerinde kullanılan yöntemlerdir.

                Öz kıyım girişimi,çaresiz kalan kişinin sorunlarından umutsuz bir kaçış olarak yorumlanabilir. Bu sorunlar kendinden ve çevreden kaynaklanabilir. Sonuçta kişi hiçbir çıkış yolu olmadığını,olaylar karşısında eli kolu bağlı kaldığını anlamakta,umutsuzluk,karamsarlık ve çaresizlik içine düşmekte,gidişi değiştirecek güçten yoksun kaldığını görmektedir.  Kendini ezilmiş ,köşeye sıkıştırılmış hissetmekte,duyduğu öfkeyi dışarı boşaltamadığı için kendine yöneltmektedir. Öz kıyıma kalkışması hem kendini cezalandırma,hem de bu duruma düşmesine neden olanlardan bir öç alma davranışıdır.

        Öz kıyım girişimi bir anda oluveren bir davranıştır,ama hazırlığı uzun sürer. Gencin çocukluğundan beri süre gelen sorunlara,gençlik çağında ortaya çıkan yeni çatışmalar ve durumlar eklenir. Gencin çevresiyle ilişkileri bozulur,yalnızlaşır,desteksiz kalır. Genellikle son bir olay,bir çatışma,bir darbe,örseleyici bir yaşantı gencin savunmalarını yıkarak öz kıyımın tetiğini çeker.

        Çoğunlukla gençler intihar girişiminden önce bir çok kez “kendimi öldürürüm” gibi tehditler yapmışlardır. Ancak bunlar önemsenmemiştir. Göz korkutmalar ve intihar girişimleri bu bakımdan gencin yardım çağrısıdır. Genç sözleriyle ve davranışlarıyla anne-babasına duyuramadığı gereksinimlerini içine düştüğü çıkmazı ,umutsuzluğu,yalnızlığı ve çaresizliğini canına kıymaya kalkışarak en dramatik biçimde dile getirmektedir. Ancak intihar girişimleri ,kimi anne-babalarca şımarıklık ve kapris olarak yorumlanır. “ilgi çekmek istiyor,bizi korkutmak istiyor” denir. Bu gerçeğin küçük bir parçasıdır. Sorunun bundan daha derine ve eskiye dayandığı görmezden gelinir. Asıl neden ne öfkeyle atılan bir tokat,ne zayıflarla dolu bir karne, ne de sevgilisiyle bozuşmadır. Bunlar uzun süre var olan doyumsuzlukların ve çarpık ilişkilerin bardağı taşıran damlalarıdır.

                İntihar girişiminde bulunan gençlerin çoğunluğunda davranış bozukluğu belirtileri saptanmıştır. Söz dinlememe ,karşı gelme,yalan söyleme,okuldan ve evden kaçma,huysuzluk,hırçınlık gibi. Okul başarısızlığı belirtileri yüksek oranda çıkmaktadır. Gencin ailesiyle ve çevresiyle ilişkileri sürekli gergin ve bozuktur.gençlerin bir bölüğünde ise karamsarlık,üzüntü,yalnızlık gibi içe çekilme belirtileri egemendir.

                Her depresyon durumu intiharla sonuçlanmaz, ancak her intiharda belli ölçüde depresyon vardır. İlgi çekmek,korkutmak amacıyla yapılan ve yapılış biçimiyle ciddi görülmeyen içtepisel (empülsif) girişimlerde bile depresyon bulunur. Genç, kısa bir süre bile olsa umutsuzluk,güçsüzlük,değersizlik duygularını yaşadıktan sonra canına kıymaya kalkışır ya da benlik saygısına indirilen ani bir vuru sonucu çevresinde duyduğu öfke ve kızgınlığı kendine yönelir. Girişimlerden sonra genç yaptıklarını saçma ve anlamsız bulabilir,ancak bu girişimin yinelenmeyeceğini göstermez.

        İsveç’te intihar girişimi yapmış 581 gencin incelenmesi,bu gençlerin çoğunda intihar girişiminden önceki üç ay içinde uykusuzluk,tedirginlik,bedensel yakınmalar gibi depresyon belirtileri olduğunu ortaya çıkarmıştır. Dana azında da okul başarısında düşme ve davranış bozuklukları saptanmıştır.

                Gencin sorunlarını önemsememek ve ciddiye almamak kimi ailelerde intihar girişimlerinden sonra da süren bir tutumdur. Gence öfkeyle tepki gösteren,ilgilenmeyen “bize bunu nasıl yaparsın?” Diye konuşmayan anne-baba çoktur. 

Anne-babanın kızgınlığını,utancını ve üzüntüsünü anlamak zor değildir ama gencin sorunlarını yok sayma,yadsıma çözüm olamaz. Gencin sorunlarını yadsımanın yanında kendi suçluluk duygularını bastırma çabasıyla aileler tedaviden kaçmaktadır. Bir bakıma kendileriyle yüzleşmekten korkmaktadır. İntihar girişimleri gencin olduğu kadar ailenin de sorunudur. İlişkilerin gözden geçirilmesi,sorunların ele alınması için son fırsattır. Aile içi dengeyi bozan nedenlerin araştırılması,bunalıma yol açan örseleyici yaşantıların değerlendirilmesi için uygun bir zamandır.

İntiharı önleme

        Gençlik intiharlarının önlenmesinde ilk yapılması gereken anne-babanın,öğretmenlerin ve gençlerin bilgilendirilmesidir.

Anne-babalar ve öğretmenler için en önemli başlangıç bu eğilimi taşıyan gençlerle konuşmaktır. Bu konuşma onları değerlendirme,yargılama ve benzeri tavırlar taşımadan yapılması,destekleyici,onunla yakın ve sıcak ilişki kurmaya yönelik olması şarttır. Genç onu anladığımızı,değer verdiğimizi ve destek olacağımızı hissettirmelidir. İntihara teşebbüs edenlerin büyük çoğunluğu deroini anlatacak bir kimse bulamamaktan yakınmaktadırlar.

        İntihar eğilimi olan bireye kaygı ve gerilimi ile baş edebilmesi için gevşeme tekniklerini ve kendine güvenini desteklemek için güvenli davranış tekniklerini öğretmek önerilebilir. Bu teknikleri öğretmek için psikolojik yardım konusunda uzman olmak gerekir.