Çocuğun yetiştirilme tarzı, anne-baba tutumları okul fobisinin ortaya çıkmasında önemlidir. Anne babanın en önemli görevi çocuğu topluma hazırlamaktır. Çocuğun okula ve geleceğine psikolojik olarak hazırlanması dikkat edilmesi gereke durumdur.
Çocuk, kreşe (gündüz bakım), okul öncesi ve ilköğretim eğitimine başladığında iyi yönlendirilip motive edilmezse istenmeyen iletişim problemleri, psikolojik rahatsızlıklar (kaygı ve stres) oluşabiliyor.
Çocuklarda okul fobisi, kreş eğitiminden, ilköğretime, ortaöğretimden yükseköğretime kadar eğitimin her aşamasında karşılaşılabilinir. Problem yaşa, sınıf seviyesine, bulunulan ortam ve çevresine göre değişebilmektedir. Okul korkusu (fobisi), 4-8 yaş aralığında sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.
Aile içi problemler, anneden ayrılma korkusu, başka mahalleye evin taşınması, çevre ve ortam değişikliği, ailede birisinin vefatı, kardeşler tarafından küçük düşürülme korkusu, çocuğa okul hakkında bilgi verilmemesi, okulda sınıfı çok kalabalık olması, öğretmenin sert mizaçlı olması çocuklarda okul fobisini artırmaktadır.
Çocuk kendi yokluğunda ailesine bir şey olmasından ya da kendisini terk edip gideceklerinden veya anne ve babasının yokluğunda kendisine bir şey olacağından korkmaktadır. Bu tür çocuklar aşırı kaygılı, uyumlu, aşırı onay bekleyen çocuklardır.
Çocuklarda okul fobisi özellikle sabahları ve okul saatlerinde ortaya çıkar ve yoğunlaşır. Bu tabloyu iyi değerlendiremeyen anne-baba ve öğretmenler, hatalı tutumlarıyla çocuğun korkusunu pekiştirebilirler.
Çocuğun okula gitme noktasında neden okula gitmesi gerektiği, belli bir süre nasıl bir ortamda ve kimlerle kalacağı, günü nasıl değerlendireceği anlatılmalıdır. Olumsuz istenmeyen kaygılandıran konuşmalardan kaçınılmalıdır. Okul korkusu (fobisi), öğrencinin eğitim ve sosyalleşme durumunu olumsuz etkileyeceğinden, akademik ve sosyal gelişmeyi de ciddi biçimde etkileyecektir.
Anne-babanın ve kardeşlerinin çocuğun yanında olduğunu göstermesidir. Okulda nelere yapmak istediği, okulda günün değerlendirmesi konularında olumlu duygular yaşaması sağlanmalıdır.
Çocukla beraber okul alışverişine gitme, okul kıyafetleri, renkli kalemler, ayakkabı alma, öğrencinin okula motivasyonu “ben okula gideceğim” psikolojisi açısından önemlidir. Çocuğa, toplumsallaşma sürecinde herkesin bu aşamalarda geçtiğini paylaşmalı, okula gitmenin insanı değerli kılan davranış olduğunu özendirmeli, okumaya teşvik edilmelidir.
Öncelikli olarak özel bir okul ve ortam tercihi yoksa eve yakın olan tercih edilmelidir. Çocuğa yeni arkadaşlarla tanışacağı, kendisinin öğretmeni olacağı, farklı değişik oyuncakların olduğu, şarkılar söyleyip, resimler yapacağı, sınıf arkadaşları ile beraber yemek yiyeceği, çizgi film izleyeceği, saklambaç vb. oyunların oynanacağı, okuma ve yazmayı öğreneceğini, özel bir servisin kendisini arkadaşları ile beraber alıp tekrar eve bırakacağını, okulu tanıma noktasında anne-babanın kendisine eşlik edeceğini anlatılmalıdır.
Okula gideceği zaman normal davranın, uğurlama evde ve okulda kısa tutulmalıdır. Okula gidilmeden önce okula beraber gidilmeli, okul idarecisi ve sınıf öğretmeni tanıştırılmalı, çocuğun okuyacağı sınıf gösterilmeli, mümkünse biraz vakit geçirilmeli, okulun lavabosu, kantini, bahçesi tanıtılmalı aidiyet duygusu sağlanmalıdır.
Okulda yeterince kalındıktan sonra eve dönülmelidir. Bu süreçte özellikle alışma aşamasına ebeveynler çocuğa eşlik etmelidir. Ziyaret sonrası ne düşündüğü şeklinde konuşması sağlanmalıdır.
Çocuk okula gitmesi durumunda verilen tepki veya çocuğun okulun bahçesinde, evde ayrılmak istememe, okula gitmeyi reddetme, ağlama, kendini yere atma, karın ağrısı, kusma, rüya ve kâbus görme, uykuda diş gıcırdatma, tikler, durumunda çocuğun duygularını paylaşması sağlamalı, çocuğun sorduğu sorulara net cevap verilmeli, belli bir süre rahatlamasını bekledikten sonra bir şekilde çocuğun okul bahçesinde dahi okula gidip dönülmelidir. Bir şekilde çocuğun okula devamını sağlamak gerekiyor.
“Çocuğunuzla Okul Korkusu Hakkında Konuşun”
Okula gitme vakti dışında okul korkusu hakkında konuşmakta faydalı olacaktır. Bu durumun birçok çocuk tarafından yaşanabildiğini ve zaman için kendisini mutlaka daha iyi hissedeceğini anlatın.
Çocuğunuzu tam olarak neyin mutsuz ettiğini öğrenmeye çalışın. Çocuğunuza, olabilecek en kötü şeyin ne olabileceğini sorun. Duygularını rahat bir şekilde ifade etmesi sağlayın.
Okul korkusu (fobisi), anne-baba ve öğretmen tepkileri, çocuğun olumsuz yargıları tespit edilip çözüm üretilmelidir. Anne-babanın iletişim problemi, ebeveynlerin ayrılması, kardeş sayısı, temel ihtiyaçların karşılanıp karşılanmaması, yetiştirilme tarzı, şiddet, olumsuz istenmeyen olaylar durumu etkilemektedir.
Okul korkusu ilerleyen yaşlarda şiddet, saldırganlık, akademik başarıda düşme, kendine güvensizlik, girişimci olamama davranış problemleri gösterebilmektedir.
Uzmana ne zaman gitmeli, kimden destek alınmalı
Davranışçı yaklaşımlarda çözüm alınamadığında, okul korkusu olan çocuğun mutlaka bir uzmana gösterilmesi ve onun önerileri doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir. Problem çözümünde ev, aile ve okul üçlü olarak değerlendirilmelidir.
Okul korkusu fobisi 1-2 hafta psikosomatik yakınmalar devam ettiğinde önce psikolog, pedagog, psikolojik danışmandan destek alınmalı Okul korkusunu yenmesi için önce davranışçı yaklaşımlar denenir.
Anne baba, çocukla beraber sınıfına gider, biraz eşlik ettikten sonra koridora çıkar teneffüslerde orada olduğunu gösterir, diğer gün veya haftalar koridordan çocuğu bırakır orada olduğu hissini verir, kesini yapar, bir süre sonra okulun bahçesinden, okulun dışa kapsından ebeveyn kendini sistematik olarak yönlendi
Gerektiğinde çocuk ergen ve yetişkin psikiyatri uzmanına gidilerek ilaç tedavisi alınabilinir. Okuldan geldiğinde günün değerlendirmesi alınmalıdır. Okula devam etmesi noktasında süreklilik sağlamalıdır.
Uzm. Psk. Dan. Soner GÖL
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder